Kirov Cinayeti ve Stalin

bir politik cinayetin anatomisi

politik bir simanın öldürülmesi hiç bir zaman sadece adli bir vaka olmamıştır,

tüm deliller aksini işaret etse bile..

karmaşık ama ilginç bir yolda yürümek…

Her ceza avukatı, her gerçek polisiye roman okuyucusu, delillerin her türlü tanıktan gelebileceğini çok iyi bilir; bırakın ikinci el olanları, birinci el deliller bile karışık, abartılı, yanlış anlamalar ya da bakış açısıyla çarpıtılmış olabilir, buna rağmen diğer delilleri belirginleştirmekte ve desteklemekte önemli gerçekleri içerebilir. Ayrıca, iki anlatım, ayrıntıda farklı olsalar da aynı hikâyeyi belirginleştirebilir, belirleyici olaylarda birbirlerini tamamlayabilir ve doğrulayabilir. Karmaşık, ilginç bir yolda yürüyeceğimiz açıktır.

bu kitapta (…) ne olup bittiğinin güvenilir bir anlatımını ortaya koyan malzemenin toplandığına en ufak bir kuşku yoktur.

1 Aralık 1934, Sergey Mironoviç Kirov, Smolni’nin üçüncü katında bulunan çalışma odasına gitmek üzere koridorda yürürken, Leonid Nikolayev adlı biri tarafından ensesinden vurularak öldürülür. Partinin bu gözde isminin öldürülmesi sıradan bir cinayet değildir ve sonraki yıllar devrimi yapan Bolşevik kuşağın tümüyle katline sahne olacaktır.

Sovyetler Birliği’nin 1930’lu yıllarını kasıp kavuran ve çoğu parti üyesi veya yöneticisi olan yüz binlerce insanın ölümüyle sonuçlanan “Büyük Temizlik,” bu suikastın ardından gelen NKVD (gizli polis) operasyonları ve kitlesel tutuklamalarla başlamıştır.

Tutuklamalar, işkenceler, tehdit ve zorla alınan itiraflar ve idamlar. Ardından ilk itirafları alanların itirafları alınır ve idam edilirler. Sonra onları idama götürenler de idam edilir.

Suikastın, o zamanki NKVD şefi Yagoda’nın emirleriyle, NKVD görevlileri tarafından düzenlendiği, 1937 yılında ortaya çıkmış ve Yagoda başta olmak üzere, suikastın örgütlenmesine karışan NKVD görevlilerinin hepsi idam edilmiştir. Fakat Yagoda’nın bu suikast emrini kimden aldığı, kuvvetli kuşkulara rağmen hiçbir zaman kesin bir şekilde ortaya çıkmamış ve kanıtlanamamıştır.

Akıl yürütmeler, kuşkular ve hatta kanıtlar bir tek kişiyi işaret etmektedir.

“The Great Terror” adlı kapsamlı çalışmanın yazarı olan Robert Conquest, 1934-1938 yıllarının olaylarını, 1950’lerde Kruşçev tarafından Kirov cinayetiyle ilgili başlatılan soruşturmanın sonuçlarını ayrıntılarıyla, son derece tarafsız ve nesnel bir şekilde inceleyerek katilin izini sürüyor.

Bir cinayet romanı gibi de soluk soluğa okunabilecek kitap, Stalin döneminin karanlığına güçlü bir ışık tutuyor.